Što su enzimi gušterače?
Gušterača se sastoji od različitih stanica, kao što su takozvane stanice otočića: one proizvode različite hormone kao što su inzulin, glukagon i somatostatin i otpuštaju ih u krv prema potrebi. Liječnici to nazivaju endokrinom funkcijom gušterače.
Međutim, stanice otočića čine samo oko jedan do dva posto ukupne težine gušterače. Preostale stanice proizvode jednu do dvije litre probavnog soka dnevno. Ovaj sok sadrži razne enzime. Otpuštaju se u crijeva i pomažu probavi unesene hrane. Liječnici to nazivaju egzokrinom funkcijom gušterače. Sok između ostalog sadrži sljedeće pankreasne enzime:
- Enzimi koji razgrađuju ugljikohidrate (alfa-amilaza, glukozidaze)
- Enzimi koji razgrađuju masti (lipaza, fosfolipaza A i B, kolesterol esteraza)
- Enzimi koji razgrađuju nukleinske kiseline (dezoksiribo- i ribonukleaze)
- Enzimi koji razgrađuju proteine (tripsin, kimotripsin, elastaza, kolagenaza, kalikrein, karboksipeptidaza)
Kada su razine enzima povišene?
Enzimi gušterače mogu se otkriti ili u krvi ili u stolici, neki također u urinu.
Ako su enzimi povišeni u krvi, stolici i/ili urinu, to može ukazivati na oštećenje stanica gušterače. To može biti slučaj, na primjer, kod akutne ili kronične upale gušterače (pankreatitis). Pankreatitis može biti potaknut bolestima žučnih vodova, prekomjernom konzumacijom alkohola, a rjeđe infekcijama, operacijama ili lijekovima. Najvažniji enzimi gušterače koje će liječnik odrediti ako se sumnja na pankreatitis su amilaza i lipaza.
Kada su razine enzima preniske?
U slučaju kroničnog pankreatitisa ili raka gušterače, žlijezda možda više ne proizvodi dovoljno probavnih enzima (egzokrina insuficijencija gušterače). Ako se sumnja na to, obično se mjeri količina elastaze u stolici i provodi poseban test (sekretin-pankreoziminski test).
