Posttraumatski stres poremećaj (PTSP) (sinonimi: posttraumatski stresni poremećaj; posttraumatski stresni sindrom; psihotraumatski stresni poremećaj; bazalni psihotraumatski stresni sindrom ili posttraumatski stresni poremećaj (engleski, skraćeno PTSP); F43.1) predstavlja odgođeni psihološki odgovor na jedan ili više stresnih događaja određena težina ili katastrofalna veličina. Iskustva (traume) mogu biti duljeg ili kraćeg trajanja.
Trauma je definirana prema WHO (World Zdravlje Organizacija) Klasifikacija ICD-10 (međunarodna statistička klasifikacija bolesti i srodnih zdravstvenih problema) kao: „Stresni događaj ili situacija kraćeg ili dužeg trajanja, iznimne prijetnje ili katastrofalne razmjere, koja bi gotovo svima izazvala duboku nevolju (npr. Prirodne katastrofa ili ljudska katastrofa). Npr. Prirodna katastrofa ili katastrofa koju je čovjek stvorio - katastrofa koju je čovjek stvorio - borbeno raspoređivanje, ozbiljna nesreća, svjedočenje nasilne smrti drugih ili žrtva mučenja, terorizma, silovanja ili drugog zločina). "
Posttraumatski stres poremećaj (PTSP) razvija se kao moguća posljedica traumatičnog događaja.
PTSP karakteriziraju upadice (nametljive misli i ideje koje hrle u svijest), izbjegavanje i hiperaroznost (prekomjerno uzbuđenje obično se događa pod stres).
Posttraumatski stresni poremećaj klasificiran je prema vrsti događaja (za detalje pogledajte klasifikaciju dolje):
- Trauma tipa I: jednokratna / kratkotrajna (npr. Nesreća).
- Trauma tipa II: višestruka / dugotrajna (ratno iskustvo; obiteljsko, seksualno nasilje).
Kompleksni posttraumatski stresni poremećaj (KPTBS) dodan je ICD-11 kao samostalna dijagnoza sredinom 2018. godine. Ovo je poremećaj koji se javlja kao rezultat ponavljajućih ili dugotrajnih traumatičnih događaja. Uz simptome PTSP-a, PTSP karakteriziraju i poremećaji regulacije afekta, negativna samo-percepcija i poremećaji odnosa.
Omjer spola: mužjaci i žene su 1: 2-3; s muškarcima koji češće doživljavaju traumu, osim seksualne traume
Jednomjesečna prevalencija (učestalost bolesti) je 1.3-1.9% kod mlađih od 60 godina i 3.4% kod starijih od 60 godina (u Njemačkoj).
Tečaj i prognoza: Tečajevi su vrlo varijabilni. U početku je moguć ozbiljan razvoj simptoma. U roku od nekoliko dana do tjedana dolazi do smanjenja simptoma ili remisije (regresije). Većina traumatiziranih osoba ne razvija PTSP, ali pokazuje spontani oporavak. Napomena: I dijagnoza i terapija mora uzeti u obzir visok udio komorbidnih poremećaja (vidi dolje), kao i stabilnost pacijenta.
Kroničnost se javlja u približno 20-30% bolesnika s PTSP-om.
Komorbiditeti (popratni poremećaji): Posttraumatski stresni poremećaj povezan je s mentalnim poremećajima (poremećaji anksioznosti, panični poremećaj, poremećaji ovisnosti, granični poremećaj ličnosti, poremećaji somatizacije, psihoze, poremećaji disocijativnog identiteta) i somatski poremećaji (nakon nesreća: npr bol sindromi). U djece osnovnoškolskog uzrasta, PTSP je povezan s opozicijskim prkosnim poremećajem, tjeskobom odvajanja i specifičnim fobijama, uz ADHD (Poremećaj pažnje uzrokovan hiperaktivnošću), depresija, i poremećaji socijalnog ponašanja; kod adolescenata, poremećaji anksioznosti, depresija, a poremećajima socijalnog ponašanja mogu se pridružiti samoozljeđivanje, samoubilačke ideje i ovisnost o supstancama.
